Với nền tảng quan hệ hợp tác chính trị tốt đẹp, quan hệ hợp tác kinh tế – đầu tư luôn là điểm sáng trong quan hệ hợp tác đặc biệt Việt Nam – Lào.
Một phần Nhà máy thủy điện Xekaman 1 do Việt Nam đầu tư tại tỉnh Attapeu, phía Nam Lào. (Ảnh: XUÂN SƠN)
Lào có thế mạnh về năng lượng trong khi dân số ít. Vì vậy, trong nhiều năm qua, nước này đã đẩy mạnh xây dựng hạ tầng sản xuất năng lượng, đặc biệt gần đây, việc sản xuất năng lượng ngoài đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nội địa, được định hướng để xuất khẩu nhằm tăng thu ngân sách.
Bộ trưởng Năng lượng – mỏ Lào Daovong Phonekeo mới đây khi đề cập đến Kế hoạch phát triển điện của Lào giai đoạn 2021 – 2030 và Kế hoạch phát triển năng lượng – mỏ lần thứ IX (2021 – 2025) đã cho biết, từ năm 1970 đến 2020, việc phát triển các nhà máy sản xuất điện của Lào tăng 17% mỗi năm; tính tại thời điểm cuối năm 2020, Lào có 82 nhà máy với công suất 10.091 MW, trong đó nhà máy thủy điện chiếm 80,41%, nhà máy nhiệt điện chiếm 18,61% và 72% sản lượng điện được dùng để xuất khẩu. Trong cơ cấu sản xuất điện để đáp ứng tiêu dùng trong nước, thủy điện chiếm 91,49%, tiếp đến là điện mặt trời chiếm 5,34% và nhiệt điện chiếm 3,17%.
Trong Kế hoạch phát triển năng lượng – mỏ lần thứ IX của Lào xác định việc phát triển năng lượng là ưu tiên, mỏ là quan trọng, tăng trưởng có chất lượng theo mục tiêu phát triển xanh, bền vững. Chính phủ Lào đề ra 12 mục tiêu, 85 công việc trọng tâm và thực hiện 113 dự án phát triển năng lượng – mỏ, trong đó đặt mục tiêu sản xuất điện tăng 79%, lĩnh vực mỏ nộp ngân sách nhà nước tăng 8% so với giai đoạn 2016 – 2020. Kế hoạch cũng cho thấy, Lào đang đối mặt nhiều thách thức về hệ thống truyền tải điện trong nước và hệ thống truyền tải điện để xuất khẩu trực tiếp của các nhà máy sản xuất điện tư nhân và cần tiếp tục tìm kiếm các giải pháp phù hợp.
Cũng theo kế hoạch, các nhà máy điện trong kế hoạch từ giai đoạn 2021- 2025 ước tính có thể sản xuất được 276,096 tỷ kWh với tổng giá trị 140.879 tỷ LAK (kíp Lào), tăng 79% so với giai đoạn 2016 – 2020. Nhằm phát triển cơ sở hạ tầng ngành điện, Bộ Năng lượng – Mỏ Lào đang tiến hành hợp tác cả đầu tư công lẫn đầu tư với tư nhân, nhất là hợp tác với nước ngoài trong việc xây dựng các cơ sở sản xuất điện về thủy điện, điện mặt trời, hướng tới việc sản xuất để xuất khẩu.
Nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, Lào cũng mở rộng mạng lưới truyền tải điện đến vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa theo thứ tự tập trung phát triển cơ sở hạ tầng mạng lưới truyền tải điện ở ba tỉnh có tỷ lệ sử dụng điện thấp nhất trên cả nước là tỉnh Houaphanh, Sekong và Attapeu, đồng thời quan tâm mở rộng mạng lưới truyền tải đến khu vực vùng sâu, vùng xa để phấn đấu đến năm 2025 có 98% người dân Lào được sử dụng điện.
